जनजातिलाई माथि पुगेको हेर्न नचाहने बाहुन बादि षड्यन्त्रको चिरफार

जनजातिलाई माथि पुगेको हेर्न नचाहने बाहुन बादि षड्यन्त्रको चिरफार

पेन्सनर एआईजीहरु अदालतमा

हुम बहादुर (पचभैया) थापा मगर, जनजाति समुदायबाट एआइजी बनेका कुबेर सिं राना मगर यहि भदौमा प्रहरी महानिरीक्षक बन्ने पक्का भएपछि गैर–जनजातिहरुको छाती भित्र आगो दन्किदै मुटुमा ढेन्ग्रो ठटाउन सुरु गरेको छ । राना भन्दा जुनियर तथा कनिष्ट एआइजीहरु नवराज ढकाल र भिष्मराज प्रसाईले रानालाई बढुवा हुनबाट रोक्नकै लागी ठुलै शक्ति र धनरासी खर्च गरेर अर्को महिना सेवाबाट अनिवार्य अवकाश लिनै लागेका एआईजीहरुलाई शक्ति केन्द्र धाउन लगाएका छन् । त्यसरी शक्ति केन्द्र धाउने  एआईजीहरुमा मदन बहादुर खड्का, नरेश गुरुङ्घ, कल्याण कुमार तिमिल्सिना, किरणकुमार गौतम्, प्रकाश कुवँर, अर्जुनजंग शाही ३० बर्षे सेवा अवधिका कारणले महानिरीक्षक रबीन्द्र प्रताप शाहसँगै २९ भदौ २०६९ मा सेवानिबृत् हुदैँछन् । तर पैसाको खेलमा कानुन मै नभएको नियमावली संशोधन गराई २ बर्ष सेवा अवधि बढाई दिन प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र प्रहरी महानिरीक्षकसंग बिन्तिपत्र हाले पनि टेरपुच्छर नलागेपछि  एआईजीहरुले २२ साउनमा सर्वोच्च अदालतमा रिट  दायर गर्न पुगेका हुन । कार्यालय समय सकिएकाले उनीहरुको रिट दर्ता भने हुन सकेन । आफूहरु सिनियरको विरुद्ध विनाकारण अदालतलाई जानु प्रहरी ऐन, कानुन विपरीत हो । 

जातीय पहिचान सहितको संघियता हुँदैमा बाहुनहरुले डराउनु पर्दैन

जातीय पहिचान सहितको संघियता हुँदैमा बाहुनहरुले डराउनु पर्दैन

ददि सापकोटा
एक जना साथीले मलाई सोधे ‘हैन ददी जी, तपाइ बाहुन भएर किन जातिय अधिकारको पक्षमा चर्किनुहुन्छ ? जातिय अधिकार भयो भने त बाहुन क्षेत्रीलाई लघार्छन् नी ठाउँ ठाउँबाटै।’मैले उनैलाइ जिज्ञासा राखें ‘ए जातिय राज्य भन्न खोजेको मन नपरेका अरु जात, जाति, भाषा भाषीलाइ लघार्ने भनिएको हो र?’‘यी आदिवासीले बाहुन क्षेत्रीलाई मात्रै गाली गर्छन्, त्यसैले जातिय राज्य भयो भने बाहुन क्षेत्रीलाइ लघार्छन् ति धेरै भएको ठाउँबाट’ उनको त्रास थियो । यो त्रास उनमा मात्रै होइन । धेरै बाहुन र क्षेत्रीमा देखिन्छ । तर म भन्छु, आदिवासी, मधेशी, पिडित, हेपिएका थिचिएकालाई अधिकार सम्पन्न बनाउँदा अत्याचारी बाहुनका अधिकार काटिएलान् । नत्र असल, समान अधिकारका पक्षधर बाहुन क्षेत्रीलाई असर पर्ने होइन । बरु अझ भलो हुन्छ । पुरानै कुरा के दोहोर्‍याउँ जुन मैले उठाइसकेको छु, नेपालको अहिले सम्मको शासन ब्यवस्था, राज्य प्रणाली असफल भयो । र अहिले सम्मको राज्य प्रणाली, शासकिय संरचना बनाउने को थियो ?
बाहुन क्षेत्री । अर्थात बाहुनवादी सोच । अर्थात बाहुन र क्षेत्रीबाट रचिएको ब्यवस्था भन्न पनि सकिएला । अहिले सम्मको शासन प्रणालीमा नेपालमा जातिय बिभेद रह्यो । छुवाछुत रह्यो । चितवन जस्तो देशकै सबैभन्दा शिक्षित र बिकसित मानिने जिल्लामै बोक्सीका नाममा मान्छे मारिए । जात जातिमा बिभेद, संस्कृतिमा बिभेद । भेषभुषामा बिभेद । अवशरमा बिभेद । भौगोलिक बिभेद, क्षेत्रिय बिभेद । बिभेदै बिभेद । त्यसैले बाहुन क्षेत्रीले निर्देशन गर्दै आएको अहिले सम्मको हाम्रो शासन प्रणाली असफल भयो ।

–आई.एल.ओ.महासन्धि नं. १६९, नेपालका आदिवासी जनजातिका हक–अधिकार, अवसर तथा चुनौतिहरु

 संग्राम लामा
नेपाल विवीध संस्कृती, जातजाती, भाषा–भाषी एवं धार्मिक विविधतायूक्त एक बहुजातिय देश हो। यस्तो हुदा हुदै पनि राज्यको “एकल–जाति, एकल–संस्कृति, एकल–भाषा, एकल–भेष तथा एकल–धार्मिक नीतिले” गर्दा अहिले अमूल्य सामाजिक तथा साँस्कृतिक विविधतालाई गम्भीर खतराको मोडमा पुर्‍याई दिएको छ। राज्यको यसप्रकारको विभेदकारी नीतिले गर्दा नेपालका सवै आदिवासी जनजातिहरुको पहिचान तथा अस्तित्वलाई समेत जोखिमयूक्त पारेको छ।

दलित किन मारिए ?

दलित किन मारिए ?


विश्व मानवअधिकार दिवसमै कालीकोट, जुबिथा गाविसका मनवीर सुनारलाई कुटीकुटी मारियो। इन्सेकको प्रतिवेदन पूर्व प्रकाशित समाचारभन्दा फरक आए पनि जातिवादी समाजको दृष्टिमा उनी अछुत कामी हुनु नै हत्याको एकमात्र कारण थियो। हुन त मानवअधिकार आयोगको प्रतिवेदनले यसको टुंगो लगाउला, इन्सेककै प्रतिवेदनअनुसार पनि विवादको जड पसलमा दुई ठकुरी बाबुसापले उनलाई 'डुम' भनेर होच्याउनु थियो।